Aktivni ugljen

P: Koliko ide aktivnog ugljena na 100 litara vode? Hvala. Toni

O: Nažalost, na Vaše pitanje nije moguće egzaktno odgovoriti. Naime, nije svaki aktivni ugljen isti, a količina ovisi i o specifičnostima akvarijskog postava, kvaliteti vode i sl. Efikasnost aktivnog ugljena ovisi o nekoliko čimbenika kao što su površina ugljena, distribucija veličine pora, volumen pora, granulacija ugljena, udio pepela u ugljenu i sl. Aktivni ugljen sadrži tisuće sitnih rupa, pukotina i pora kroz koje voda može cirkulirati. Kada voda uđe u te sitne prolaze dolazi aktiviranja privlačnih sila (Van der Waalsove sile) između molekule otpada i samog aktivnog ugljena te se molekula otpada zaustavlja/zalijepi u ugljenu. Ta metoda se zove fizička adsorpcija.  Osim adsorpcije aktivni ugljen otpad odstranjuje i absorpcijom.

Absorpcija djeluje na način da se materijal difuzijom uvodi u sitne pore aktivnog ugljena gdje se tada kemijskom reakcijom ili jednostavnim fizičkim zaustavljanjem neutraliziraju ti materijali.

Oba procesa uključuju prijenos otpada iz tekućeg oblika (voda/more) u čvrsti oblik (ugljen). Treći proces odstranjivanja otpada se zove kemijska sorpcija koja stvara nepovratnu kemijsku vezu između površine ugljena i otpada, otpad je čvrsto vezan za ugljen.
 
Aktivnost ugljena u vodi (opet ovisno o fizikalno kemijskim parametrima vode) je najviše 4 tjedna. Potrebno je napomenuti da aktivni ugljen na sebe veže i “pozitivne” tvari, pa tako primjerice nema smisla gnojiti bilje dok se u filteru nalazi aktivni ugljen.
 
Danas se u akvaristici raspravlja o tome da li je i kada potrebno koristiti ugljen. Osobno sam mišljenja da u “zdravim” akvarijima nije potrebno koristiti ugljen, odnosno da ga se može koristiti periodički (s pauzama). Svakako ga je potrebno koristiti kod cikliranja i primjerice nakon lječenja, a koilčina varira ovisno o potrebi, kvaliteti ugljena i svemu gore navedenom.  Osobno sam za akvarij od 180 l koristio cca 100 g ugljena, ali ovu količinu uzmite s rezervom budući da nigdje nisam naišao na egzaktan podatak o količini.